Priorytety rozwoju Gminy Lublin w zakresie wdrażania koncepcji smart city dotyczą w dużej mierze aspektów związanych z mobilnością miejską. Oprócz dużych projektów inwestycyjnych w postaci modernizacji systemu komunikacji publicznej, rozbudowy infrastruktury towarzyszącej czy zakupu nowoczesnych pojazdów spełniających aktualne normy emisyjne, Gmina Lublin posiada również doświadczenie poprzez partycypowanie w innowacyjnych projektach o zasięgu międzynarodowym, będąc przy tym doskonałym partnerem do testowania nowych rozwiązań.
EIT Urban Mobility
Gmina Lublin, będąc członkiem wspólnoty Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii ds. mobilności miejskiej (EIT Urban Mobility) miała okazję realizować kilka projektów o charakterze międzynarodowym. EIT Urban Mobility wykorzystuje fundusze UE do promowania projektów edukacyjnych, przemysłowych i badawczo-rozwojowych. Budżet przeznaczony na te działania wynosi ok. 1,6 mld euro, przez co jest to jedna z największych publicznie finansowanych inicjatyw na rzecz transportu miejskiego na świecie.
Projekt AI-TraWELL
Jednym z działań realizowanych przez Gminę Lublin w ramach EIT Urban Mobility jest – projekt „AI-TraWELL”, którego głównym celem jest opracowanie prototypowego narzędzia opartego na sztucznej inteligencji (AI), które w formie interaktywnego chat-bota będzie rekomendował spersonalizowane trasy podróży, uwzględniając zróżnicowane potrzeby, jak również preferencję użytkowników.
Tworzona prototypowa aplikacja AI-TraWELL ma na celu łączenie potrzeb i preferencji użytkowników z informacjami rzeczywistymi wzbogaconymi o prognozy na temat dostępnych środków transportu. Różnicą aplikacji AI-TraWELL od innych dostępnych na rynku jest fakt, że agreguje ona wszystkie dostępne środki transportu w mieście, uwzględnia nie tylko dane statystyczne ale również dane subiektywne zdefiniowane przez użytkownika aplikacji, umożliwiając w ten sposób precyzyjne dostarczanie zindywidualizowanych informacji.
Aby rozwiązanie mogło wykorzystywać ten rodzaj danych, konieczne było dokładne zbadanie czynników wpływających na wybór konkretnego środka transportu przez danego użytkownika oraz w jaki sposób kształtują się ogólne preferencje podróży przez różnych przedstawicieli społeczeństwa. W toku dwuletniego projektu jednym z działań były szerokie badania społeczne realizowane w czterech europejskich miastach (Lublin, Monachium, Kopenhaga oraz Stambuł). W ramach badań wykorzystano zróżnicowane metody badawcze, począwszy od kwestionariuszy ankietowych, kończąc na specjalistycznych narzędziach opracowanych przez firmę Gehl Architects (światowy lider z zakresu urban design). Jednym z takich narzędzi były badania empiryczne Maptionnare. Jest to metoda badawcza wyróżniająca się scentralizowanych sposobem zbierania danych: jakościowych, ilościowych oraz przestrzennych za pomocą aktywnych map. Dzięki dodaniu aspektu przestrzeni do badań, w dużo łatwiejszy sposób można było zrozumieć preferencję ludzi w ich codziennych podróżach oraz możliwe było wyróżnienie kluczowych czynników, które są oddziaływujące, jeśli chodzi o wybór konkretnych tras przejazdu. Elementem uzupełniającym Maptionnare było Public Life Survey, w ramach których badacze w obrębie tych samych obszarów przeprowadzali badania obserwacyjne, które polegały na analizie natężenia ruchu w konkretnych punktach oraz zweryfikowaniu jaki typ aktywności mieszkańcy miasta uprawiają na danym terenie.
W 2020 r. stworzono prototyp aplikacji obsługującej miasto Lublin oraz Monachium. W ramach prac realizowanych w 2021 r. na podstawie rozszerzonych badań społecznych, udało się opracować narzędzie do łączenia danych subiektywnych z danymi obiektywnymi, które umożliwia naukę chat-bota wykorzystując algorytmy, Pod koniec roku 2021 r. również zostaną opracowane rozszerzone wersje dokumentów w postaci strategii komercjalizacji oraz strategii eksploatacji rozwiązania AI-TraWELL, zawierające różne warianty i sposoby komercjalizacji rozwiązania w przyszłości. Projekt jest realizowany przez międzynarodowe konsorcjum zrzeszające przedstawicieli środowisk naukowych, przedsiębiorstw technologicznych oraz miejskich. Konsorcjum składa się z następujących podmiotów: University College London (będąca w czołówce najlepszych uczelni świata), Fraunhofer Society for the Advancement of Applied Research, Münchner Verkehrs und Tarifverbund GmbH (MVV), Achmea, TomTom, ISBAK Istanbul IT and Smart City Technologies Inc., Open & Agile Smart Cities, Gehl Architects, Eindhoven University of Technology oraz miasta: Lublin, Kopenhaga, Monachium oraz Stambuł.
Projekt CITYTHON
Projekt „CITYTHON” jest kolejnym projektem realizowanym w ramach wspólnoty EIT Urban Mobility przez Gminę Lublin. Głównym celem projektu było zorganizowanie miejskiego hackathonu o tematyce związanej z szeroko pojętą mobilnością miejską, Ambicją projektu jest również stworzenie referencyjnego wydarzenia w Europie, którego zadaniem będzie przyciągać największe talenty oraz tworzyć najbardziej innowacyjne rozwiązania w zakresie mobilności.
Pierwsza edycja projektu, która odbyła się w 2020 r. i zorganizowana była w trzech europejskich miastach: Amsterdamie, Barcelonie i Lublinie. Każde z miast przygotowało trzy wyzwania dla uczestników wydarzenia. W przypadku miasta Lublin, grupy biorące udział w hackathonie pracowały nad rozwiązaniami związanymi z: wyprowadzeniem ruchu samochodowego z centrum miasta, dostępnością przestrzeni miejskiej, transportu publicznego oraz usług mobilnych ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych. Ostatnim wyzwaniem była optymalizacja tras autobusowych, wykorzystując przy tym zaangażowanie obywateli. W ramach każdego z wyzwań wyróżniono nagrodą pieniężną po jednym najlepszym zespole. Dodatkowo zwycięscy otrzymali również możliwość prezentacji swojego rozwiązania na Kongresie Smart City Expo 2020 w Barcelonie.
Sukces pierwszej edycji spowodował chęć kontynuacji projektu również w 2021 r. oprócz miast uczestniczących w wydarzeniu w 2020 r. (Lublin i Barcelona), do grona organizatorów dołączyły również miasta Hamburg, Bilbao oraz Eindhoven. Sama idea hackathonu oraz zasady nie zmieniły się znacząco.
W przypadku miasta Lublin w 2021 r. zostały wytypowane następujące wyzwania: Green Connection – opracowanie koncepcji połączenia terenów zielonych w spójny system rekreacyjno-przyrodniczy, Green Ring Road – opracowanie zielonej sieci (obwodnicy) miasta oraz Zrównoważona Sieć Transportowa – multimodalny węzeł komunikacyjny jako sposób na optymalizację podróży i skrócenie jej czasu „door to door”.
Dwie edycje projektu CITYTHON wskazały na zasadność realizowania tego typu inicjatyw oraz wysokie zapotrzebowanie miast na pewne twórcze prototypowe rozwiązania.
Projekt Multistage Design Thinking Project Support
Projekt „Multistage Design Thinking Project Support” był również zrealizowany przez Gminę Lublin w ramach EIT Urban Mobility. Celem projektu było stworzenie bardziej zrównoważonych rozwiązań w zakresie mobilności miejskiej poprzez szkolenie urzędników publicznych odpowiedzialnych za ten obszar tematycznych, wykorzystując do tego metodę design thinkingu. Myślenie projektowe jako zestaw procesów poznawczych i praktycznych jest szeroko stosowane i popularne wśród start-upów, przemysłów kreatywnych i firm prywatnych z uwagi na skuteczność w rozwiazywaniu złożonych problemów, w których rozwiązania nie są dostępne poprzez zastosowanie wiedzy technicznej. Model warsztatów przyjętych w ramach projektu, oparty został o metodologię D7 opracowaną przez prof. Ezriego Tarazi, która zakłada, że każdy innowacyjny projekt musi być zaprojektowany w sposób kompleksowy, uwzględniając uporządkowane sposoby definiowania potrzeb i elementów, na które dany projekt ma odpowiedzieć. W ramach tej metody uczestnicy prowadzą również dogłębne badania nt. docelowych odbiorców projektu oraz idealizują rozwiązanie zaczynając od wizualizacji, a kończąc na budowie modelu biznesowego.
Dostosowanie metody design thinkingu na szczeblu administracji miejskiej zwłaszcza w obszarze zarządzania ruchem, transporcie publicznym pozwoliło pracownikom na połączenie zbieżnych i rozbieżnych metod myślenia przy rozwiązywaniu współczesny i przyszłych problemów związanych z mobilnością w miastach umożliwiając na tworzenie skutecznych zorientowanych na użytkownika rozwiązań.
Na projektu pracowało międzynarodowe konsorcjum składające się z następujących podmiotów: Izraelski Instytut Techniczny Technion, Centrum Innowacji i Kreacji Biznesu Monachijskiego Uniwersytetu Technicznego, Zone Cluster Ltd. oraz miasta Monachium i Lublin.
Projekt MOVE IT like Lublin – inicjatywa na rzecz zrównoważonego rozwoju transportu publicznego w Kiszyniowie
Celem tego projektu jest zreformowanie systemu zarządzania transportem publicznym w mieście Kiszynów poprzez zwiększenie przejrzystości transportu publicznego za pomocą nowoczesnych rozwiązań informatycznych i technologicznych. Projekt ma również na celu budowanie wzrostu kompetencji kadr sektora transportowego w Kiszyniowie.
Z uwagi na liczne wdrożone projekty z zakresu smart city (np. System Zarządzania Ruchem – ITS, System Zarządzania Transportem Publicznym) oraz diametralną zmianę w funkcjonowaniu komunikacji publicznej cechującą się nowoczesnym niskoemisyjnym taborem wraz z zróżnicowaną i bogatą infrastrukturą towarzyszącą (np. System Biletu Elektronicznego, infrastruktura P&R), Gmina Lublin jako partner projektu występuje w funkcji wsparcia merytorycznego. Wsparcie to polega na przekazaniu doświadczeń w postaci szkoleń i konsultacji w zakresie wdrażania nowoczesnych rozwiązań dla transportu.
