Foresight Lublin 2050

Foresight Lublin2050 to proces realizowany przez Pracownię Miejską, będący rodzajem prognozowania. Metoda ta została opracowana w wojsku, a rozwinięta przez sektor prywatny, coraz częściej znajduje swoje zastosowanie w administracji publicznej na całym świecie. Celem Foresightu, w perspektywie długoterminowej, jest przygotowanie miasta i jego mieszkańców na nadchodzące zmiany. Odbywa się to poprzez wypracowanie, wraz z mieszkańcami, planów rozwoju miasta w formie prawdopodobnych scenariuszy. Foresight, przez sformułowaną w nim wizję rozwoju, stanowi ważny dokument dla polityki rozwojowej miasta i jest podstawą do określania krótkoterminowych Strategii.

Foresighty miejskie charakteryzują się wysokim stopniem uspołecznienia procesu. Mieszkańcy będą mogli się w niego włączyć na różne sposoby. Mogą dołączyć do grupy ekspertów lokalnych – współtworzących w formie warsztatowej ostateczne scenariusze rozwoju miasta, mogą wziąć także udział w szerokich konsultacjach społecznych.

Konsultacje będą prowadzone wśród dzieci, młodzieży, studentów, seniorów, przedsiębiorców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, świata nauki, kultury, mediów i władz samorządowych.

Najważniejsze etapy projektu to:

• Dialog o Przyszłości Lublina  (kwiecień 2017)
• Analiza trendów (marzec – maj 2017)
• Warsztaty eksperckie – czynniki dominujące (2 spotkania warsztatowe)
• Konsultacje społeczne (maj – wrzesień) 2017
• Prognozowanie FORMAT (maj – wrzesień 2017)
• Warsztaty eksperckie – scenariusze rozwoju  (2 spotkania warsztatowe)
• Konferencja zamykająca projekt  (grudzień 2017)
• Publikacja Raportu Lublin 2050  (styczeń 2018

Materiały informacyjne Foresight Lublin 2050

W 22 punktach na terenie miasta w dniach 21 i 22 kwietnia pojawiły się stoliki przyszłości, gdzie mieszkańcy Lublina mogli wskazać, jak wyobrażają sobie Lublin w 2050 roku. To pierwsze konsultacje w ramach Foresightu Lublin 2050 realizowanego przez Miasto Lublin wspólnie z Pracownią Miejską, które otworzyły dyskusję o przyszłości Lublina.

Stoliki przyszłości – rozproszone w całym mieście punkty konsultacyjne, w których odwiedzający, w ustalonych dniach i godzinach, zostawią swoje uwagi, wyobrażenia, pomysły i komentarze dotyczące przyszłości Lublina, dzięki, którym poznamy odpowiedzi na pytania: Co warunkuje rozwój Lublina? Jakie czynniki rozwoju należy wziąć pod uwagę? Jakie są obawy mieszkańców? Jakie są szanse i zagrożenia, jaki potencjał drzemie w Lublinie?

Celem tej metody było prowadzenie dyskusji w taki sposób, aby zaprosić do dialogu jak największą liczbę osób, do których dotarcie niemożliwe było dzięki organizowanym spotkaniom i warsztatom. Przez dwa dni w 23 miejscach w Lublinie funkcjonowały Stoliki Przyszłości oraz wirtualny stolik, a na jednym z lokalnych forów toczyła się ożywiona dyskusja na temat przyszłości Lublina. Przy tym działaniu wsparcia udzieliły organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, aktywiści i przedstawiciele instytucji publicznych. Stoliki Przyszłości działały w oparciu o metodę zwaną cichą dyskusją. Na wspomnianych stolikach rozłożyliśmy duży szary arkusz papieru ze zdaniem Lublin w 2050 r. będzie…, które mieszkańcy mogli dokończyć. dodawały swoje pomysły, inne komentowały wcześniejsze wpisy. W ten sposób stworzyła się dyskusja, która zarysowała nam kierunki, w których idą wyobrażenia mieszkańców o Lublinie za 30 lat. W ramach badania zebrano 34 arkusze z odpowiedziami, ponad 500 wpisów mieszkańców.

Postanowiono rozlokować w całym mieście możliwie dużo punktów konsultacyjnych, aby spotkać się i porozmawiać z mieszkańcami. Przy tym działaniu zdecydowano poprosić o wsparcie organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, aktywistów i przedstawicieli instytucji publicznych. Jak już niejednokrotnie się przekonano, w takich momentach niewiele trzeba, żeby wyzwolić potencjał drzemiący w mieście i jego mieszkańcach. Zebrano grupę kilkudziesięciu lokalnych moderatorów, którzy siłą swojego autorytetu i znajomością lokalnej społeczności umożliwili wsłuchanie się w głos lublinian. Nie można było zapomnieć o osobach, które chciałyby opowiedzieć także o swoich wyobrażeniach, a z różnych przyczyn nie mogły osobiście pojawić się przy Stoliku Przyszłości. Uruchomiono narzędzie online, które na co dzień służy do tworzenia map myśli, a zostało wykorzystane, aby w estetyczny sposób poprowadzić dyskusję w sieci. Bez potrzeby logowania, co często stanowi barierę w korzystaniu z tego typu narzędzi, użytkownicy mogli przeczytać wpisy poprzedników i dodać swoje opinie i komentarze.

Miejsca, w których mieszkańcy mogli znaleźć stoliki to:

• Biblio (F. 32 MBP w Lublinie) ul. Szaserów 13-15
• Chatka Żaka, ul. Radziszewskiego 16
• Centrum Spotkania Kultur, Plac Teatralny 1
• Dzielnicowy Dom Kultury SM Czechów, ul. J. Kiepury 5a
• Filia nr 37 Miejskiej Biblioteki Publicznej, ul. Bazylianówka 85
• IKEA Po Sąsiedzku, Krakowskie Przedmieście 55
• Klub Przyjaciół Chorych na Parkinsona, ul. Lubartowska 27
• Miejska Biblioteka Publiczna Filia Nr 35, ul. Bursztynowa 20
• Międzynarodowe Liceum Paderewski, ul. Symfoniczna 1
• Park Saski, Aleje Racławickie
• Plac po Farze
• Podwórko, ul. Staszica 3
• Punkt Kultury, ul. 1 Maja 35
• Rada Dzielnicy Wieniawa, Al. Racławickie 22
• Ratusz
• Tancereczka, Krakowskie Przedmieście 19
• Targ przy ul. Wileńskiej
• Trybunał Główny Koronny w Lublinie, ul. Rynek 1
• Wąwóz Kalinowszczyzna okolice wybiegu dla psów
• Wydział Nauk o Ziemi UMCS, Al. Kraśnicka 2cd
• Wydział Politologii UMCS, Plac Litewski 3
• XXIII LO, ul. Poniatowskiego 5
• 23. Stolik Przyszłości to wirtualny stolik dostępny online.

Wyniki konsultacji społecznych

Foresight wykorzystuje podejście scenariuszowe, w którym w oparciu o analizę trendów i czynników niepewności formułowane są opisy możliwych wariantów przyszłości. W procesie foresightu kluczowe znaczenie ma harmonizacja skal analizy tak, by nie pominąć żadnego z istotnych czynników o charakterze globalnym, który będzie miał pośredni lub bezpośredni wpływ na funkcjonowanie miasta, i jednocześnie dobrze zinterpretować oddziaływanie tych czynników w kontekście lokalnym – w skali, jakiej dotyczy badanie. Najlepszym sposobem harmonizacji jest oparcie prac badawczych na lokalnych ekspertach tworzących stały panel ekspercki. Lokalny ekspert to osoba mieszkająca lub na co dzień zawodowo związana z Lublinem, reprezentująca środowisko, instytucję, firmę lub organizację, która dzięki swojemu doświadczeniu jest znana w społeczności lokalnej właśnie ze swych eksperckich kompetencji. To osoba, do której z wysokim prawdopodobieństwem udadzą się dziennikarze w celu przeprowadzenia wywiadu dotyczącego specjalistycznego tematu i którą inni zajmujący się podobnym zagadnieniem wskazują jako eksperta lub ekspertkę. Praca z tak wyspecjalizowaną grupą stwarza wyjątkową okazję do interpretacji globalnych trendów, zrozumienia specyfiki lokalnej społeczności, bieżącego funkcjonowania miasta, aspiracji i ambicji mieszkańców, planów na przyszłość, potencjału i możliwości rozwoju.

Zaprosiliśmy do współpracy lokalnych ekspertów, osoby które znają szczegółowo poszczególne wycinki lubelskiej rzeczywistości, kreujące łącznie obraz miasta. To oni w oparciu o zebrane przez nas dane i analizy nadali kierunek tworzonych wspólnie scenariuszom rozwoju miasta, interpretując globalne trendy do warunków lokalnych.

W ramach serii Warsztatów Scenariuszowych odbyło się 5 spotkań, których celem było wypracowanie kluczowych czynników niepewności określających osie rozwoju, a będących podstawą dla tworzenia scenariuszy przyszłości. Tak zdefiniowane kluczowe czynniki posłużyły za osie rozwoju w procesie tworzenia scenariuszy. Jako tło narracyjne wykorzystano pozostałe czynniki mające wpływ na funkcjonowanie miasta, zidentyfikowane podczas prac z ekspertami oraz w trakcie konsultacji społecznych.

• I warsztat (27 kwietnia 2017 r.) – Celem warsztatu było wprowadzenie ekspertów do procesu foresightu, przedstawienie wyników Dialogu o Przyszłości Lublina oraz wstępna dyskusja o trendach, które będą wpływały na przyszłość Lublina.
• II warsztat (15 maja 2017 r.) – Zadanie panelu ekspertów podczas drugiego warsztatu polegało na ustaleniu czynników niepewności o kluczowym znaczeniu dla przyszłości Lublina.
• III warsztat (26 czerwca 2017 r.) – Eksperci zdefiniowali dwa główne czynniki niepewności, których ewolucja miała kluczowe znaczenie dla przyszłości Lublina, a których analiza umożliwiła nakreślenie scenariuszy rozwoju.
• IV warsztat (23 października 2017 r.) – Czwarty warsztat rozpoczęła prezentacja końcowych wyników konsultacji społecznych realizowanych w Lublinie oraz wyników analizy FORMAT dotyczącej zdefiniowanych na wcześniejszym etapie czynników: szkolnictwa wyższego ze szczególnym uwzględnieniem technologii i adaptacji migrantów.
• V warsztat (6 listopada 2017 r.) – Podczas ostatniego warsztatu zamknięto definiowanie kluczowych czynników niepewności określających osie rozwoju, a będących podstawą dla tworzenia scenariuszy przyszłości.

Więcej informacji o Warsztatach Przyszłości znajduje się w Wynikach Konsultacji Społecznych

Jak budować miasto jutra? – odpowiedzi na to pytanie szukali międzynarodowi eksperci z dziedziny foresightu dla miast, współwytwarzania, współzarządzania oraz narzędzi technologicznych i społecznych w ramach Konferencji Miasta 2050. Wydarzenie zgromadziło ponad 300 uczestników – przedstawicieli samorządów lokalnych, instytucji badawczo-naukowych, lokalnych działaczy i społeczników, reprezentantów instytucji kultury, po mieszkańców Lublina, studentów lubelskich uczelni.

Foresight to rodzaj prognozowania, „spoglądania w przyszłość”. Nie służy on jednak do przewidywania przyszłości. Jego zadaniem jest stworzenie możliwych scenariuszy wydarzeń. Opracowana w wojsku, a rozwinięta przez sektor prywatny metoda badań nad przyszłością coraz częściej znajduje swoje zastosowanie w administracji publicznej na całym świecie. Celem foresightu, w perspektywie długoterminowej, jest przygotowanie miasta i jego mieszkańców na nadchodzące zmiany. Odbywa się to poprzez wypracowanie wraz z mieszkańcami prawdopodobnych scenariuszy rozwoju miasta. Celem dodatkowym jest wzmacnianie relacji i współpracy międzysektorowej, która stanowi ważny element śmiałego i zrównoważonego rozwoju miasta.

Foresighty miejskie charakteryzują się wysokim uspołecznieniem procesu. Istotne było zatem włączenie mieszkańców i branie pod uwagę ich głosów na każdym etapie realizowanego projektu. Miasto tworzą funkcjonujący w nim ludzie, dlatego ważne jest spojrzenie na nie oczami jego interesariuszy. To oni są faktycznymi adresatami projektu. Chcemy więc, aby czuli się współautorami opracowanych rozwiązań i pomysłów.

Wynikiem przeprowadzonych badań w mieście jest Raport Foresight Lublin 2050. Publikacja ta jest podsumowaniem jedenastu miesięcy pracy skupiającej się na poznaniu Lublina – jego mieszkańców i interesariuszy. Jest zbiorem informacji o trendach, które wpłynąć mogą – pośrednio i bezpośrednio – na kształt naszego miasta w 2050 roku. Zawiera również wyniki z przeprowadzonych w mieście badań społecznych, mogących przybliżyć nastroje, nadzieje i obawy mieszkańców oraz innych działających w przestrzeni Lublina. Na podstawie zebranych informacji przedstawiono cztery scenariusze rozwoju miasta do 2050 roku – Otwarty Umysł, Cyfrowy Senior, Analogowa różnorodność, Zamknięta brama. Ponadto zawarto trzy narracje napisane przez młodzież. Scenariusze te staną się między innymi bazą do wypracowania rekomendacji dla miasta w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego na kolejne lata.

Konferencja Miasta 2050 składała się z trzech paneli, z których każdy poruszał tematykę innowacyjnego sposobu myślenia o planowaniu rozwoju miasta i zmianami w zarządzaniu nim. Panelistami byli praktycy z kraju i z zagranicy, specjalizujący się m.in. w dziedzinie innowacji miejskich, tworzeniu innowacyjnych sieci miast, nowych metod zarządzania miastem i technik, które mogą poprawić jakość tego procesu. Dyskutowano również o doświadczeniach innych miast w zakresie foresightu miejskiego. Konferencja Miasta 2050 podsumowała projekt Foresight Lublin 2050. Można ją jednak uznać za otwierającą nowy etap rozwoju Lublina. Zrealizowany projekt i jego efekty będą stanowiły ważny wkład dla Strategii Lublin 2030, nad którą prace niebawem się rozpoczną.

Organizatorem konferencji był Urząd Miasta Lublin. Wydarzenie odbyło się 20 marca 2018 roku w Lubelskim Centrum Konferencyjnym.